Thema: breakdown
Als een kind geplaatst is, doet een pleeggezin er alles aan om het kind in het gezin te houden. Maar wat als de draaglast te groot wordt en breakdown dreigt?
Breakdown, het ongewenst, ongepland beëindigen van een plaatsing, is een situatie, waar niemand bij gebaat is. Natúúrlijk willen we dat voorkomen. Het is voor zowel pleegouders als de professional die het pleeggezin begeleidt belangrijk om vroegtijdig signalen van risico’s op breakdown te herkennen en daarop te anticiperen. Maar hoe signaleer je dat de draaglast binnen een gezin groter - en zelfs onomkeerbaar - wordt? Maatwerk en timing in het zoeken naar oplossingen blijkt van groot belang met name in het grijze gebied tussen 'alles gaat goed' en 'er is geen weg meer terug'. De inzet van extra hulp of ondersteuning op het juiste moment, kan helpend zijn om breakdown te voorkomen.
Factoren die kans op breakdown vergroten
- Leeftijd: hoe ouder het pleegkind bij plaatsing, hoe groter het risico.
- Probleemgedrag: bij aanvang van plaatsing of gedurende het verblijf.
- Een moeizame samenwerking tussen ouders en pleegouders.
- Veel verplaatsingen in het verleden.
- Problemen met de plaatsing van eigen kinderen van pleegouders.
“Door de caseload besprekingen kijken we heel kritisch naar wat aandacht verdient, ook als de situatie daar niet direct aanleiding toe geeft.”
Liesbeth Snijder, Enver
JIM draagt bij aan het voorkomen van breakdown
“Door JIM preventief in pleegzorg in te zetten, voorkomen we dat sommige plaatsingen stuk lopen”, stelt Arvid Knegt, ambulant jeugdhulpverlener bij Enver. “JIM komt uit het netwerk van de pleegjongere en is van nature betrokken, ook als hulpverlening eindigt of wegvalt.” Nou, Arvid, stel ons eens voor aan JIM!
“JIM, Jouw Ingebrachte Mentor, is een vertrouwenspersoon die een jongere zelf kiest. Wie dit is, verschilt, maar het is vrijwel altijd iemand uit het bestaande netwerk; iemand bij wie hij/zij zich goed voelt, die hij/zij vertrouwt, met wie de jongere van nature een band heeft", legt Arvid uit. “Meer dan de helft van de JIMs heeft een familierelatie tot de jongere.
Een tante, broer of nicht: de band, de geschiedenis, is er. Je hoeft je tante niet uit te leggen hoe jouw moeder reageert, toch? Bij oudere jongeren zie je dat JIM ook van buiten de familie komt, simpelweg omdat je kringetje groeit als je ouder wordt. Je kweekt dan banden met personen buiten je familie.”
Arvid Knegt
Enver
Bekijk hier de animatie die Stichting JIM maakte om uit te leggen hoe de aanpak werkt. Bron: Stichting JIM/jimwerkt.nl
Harmke Bergenhenegouwen
Nederlands Jeugdinstituut
Breakdown; waar hebben we het eigenlijk over?
Breakdown is de ongeplande en ongewenste beëindiging van een pleegzorgplaatsing beoordeeld vanuit het belang van het kind. Dit is vanaf nu de definitie die het NJi, Jeugdzorg en de NVP hanteren. Logisch? Ja. Vanzelfsprekend? Nee.
Bekijk álle pleegzorg- plaatsingen van een afstand
Liesbeth, gedragswetenschapper: “Bij Enver signaleerden wij dat er veel aandacht is voor plaatsingen die moeilijk verlopen. Minder aandacht gaat naar plaatsingen die goed lopen of naar situaties, waar wel risico’s zijn, maar waar het nog goed gaat. Daarom hebben wij caseload besprekingen ingevoerd.”
“Door als pleegzorgbegeleider en gedragswetenschapper samen twee keer per jaar structureel en van een afstand naar alle plaatsingen te kijken, dwing je jezelf om uit de waan van de dag te stappen. Je loopt vanuit een ander perspectief je eigen gedachten na en komt tot inzichten om risico op breakdown vroegtijdig te signaleren. Dat is de echte winst.”
Liesbeth Snijder
Enver
4 Tools om risico op breakdown te signaleren…
- Voer een jaarlijkse veiligheidscheck uit.
- Gebruik de monitor pleegzorg als uitgangspunt.
- Neem het onderbuikgevoel van de pleegzorgbegeleider serieus en signaleer in samenspraak met de GW'er.
- Houd bij de start van een (her)plaatsing met het zorgteam de in kaart gebrachte risico's in de gaten, zoals probleemgedrag of eerdere verplaatsingen van het pleegkind.
... en 3 manieren om hierop te reageren
- Het betrekken van een buddy of een senior pleegouder om het gesprek op gang te brengen: pleegouders onderling werkt drempelverlagend.
- (Tijdelijke) ondersteuning door een pedagogisch medewerker in ‘oranje’ pleeggezin.
- Onderzoek de diverse mogelijkheden voor interventies, systeemtherapie en maatwerk.