Thema: ondersteuning
Goede ondersteuning aan pleeggezinnen vermindert stressbeleving bij pleegouders, het vergroot tevredenheid en - mits tijdig gesignaleerd - voorkomt breakdown.
De zorg voor een pleegkind begint met ‘gewoon’ opvoeden. Ieder kind is immers gebaat bij (pleeg)ouders die aandacht hebben, gewenst gedrag aanmoedigen en duidelijke grenzen stellen. Pleegzorg-organisaties ondersteunen hierbij. Pleeggezinnen kunnen echter behoefte hebben aan (tijdelijke) extra ondersteuning, bijvoorbeeld als een pleegkind in de puberteit komt of in de samenwerking met de ouders. Maar ook bij onvoorziene omstandigheden als een pandemie of veranderingen in de situatie van het pleeggezin is het goed om een vinger aan de pols te houden en pragmatisch om te gaan met de nieuwe situatie en de hulpvraag: met name de snelheid, waarmee de ondersteuning geboden wordt, is van belang om te voorkomen dat de draaglast voor de pleegouders te groot wordt.
Aandachtspunten bij ondersteuning
- Geen bericht is niet altijd goed bericht. Het blijft moeilijk om extra ondersteuning te vragen.
- De mogelijkheden voor ondersteuning zijn soms onvoldoende bekend bij pleegouders en/of professionals. Communiceer hierover.
- Laat je de ondersteuning uitvoeren door externe professionals en ervaringsdeskundigen of geef je bestaande professionals in het gezin tijd en kennis om dit te doen? Het kan allebei en zal per situatie moeten worden bekeken.
“Pleegjongeren hebben veel behoefte aan contact met gelijkgestemden.”
Harm Damen, Pactum
Onderneem snelle actie als een pleeggezin hulp vraagt
Twee organisaties, één gedachte: we zetten pedagogisch medewerkers (PM’ers) in om de druk op pleeggezinnen te verlichten. Zijn er overeenkomsten of houdt daar elke vergelijking op? Mariska van Esveld (Jeugdformaat) en Dana Hermans (Combinatie Jeugdzorg) geven een inkijkje in de aanpak en de resultaten.
Hoe kwamen jullie op het idee PM’ers in te zetten bij pleeggezinnen?
Dana: “Bij de start van het actieonderzoek lag het idee al op de plank, maar we hadden nog geen ruimte gevonden om het uit te voeren. Het actieonderzoek gaf de kans om het idee in de praktijk te brengen. We hebben vooronderzoek gedaan naar redenen van breakdowns binnen pleegzorg in onze organisatie.
Daaruit bleek dat veel breakdowns of uitval van pleegouders voorkomen hadden kunnen worden door de draagkracht van pleegouders te vergroten. Een van de manieren om deze draagkracht te vergroten is de inzet van pedagogisch medewerkers in pleeggezinnen.”
Mariska: “Wij hadden voor het actieonderzoek juist ingezet op integrale hulp en het versterken van het netwerk door de inzet van een JIM (Jouw Ingebrachte Mentor).
En toen kwam corona. Hadden we opeens een poule met PM’ers, die door de lockdown hun eigen werk op de dagbehandeling niet kon en mocht uitvoeren. We hebben toen twee vraagstukken gecombineerd: hoe kunnen we pleeggezinnen tijdens de lockdown praktisch ondersteunen en hoe kunnen we onze PM’ers op een effectieve manier inzetten?”
“Vaak blijven goede ideeën door de waan van de dag op de plank liggen.”
Suzan Nijhuis, Yorneo
Harm Damen
Pactum
Breng pleegpubers met elkaar in contact
Harm, programmaleider onderzoek & innovatie: “We trapten dit proces af met een pizza-avond voor pleegpubers en nu ontwikkelen we een community voor hen. Die avond was bedoeld om pleegjongeren mee te laten denken over een aantal tools die we voor hen gecreëerd hadden samen met We Are Social Rebels.”
Een bordspel ‘Lekker belangrijk’? Jazeker!
Suzan, projectleider: “We merken dat het soms ingewikkeld is om met pleegkinderen te praten over wat ze willen. Het bordspel ‘Wat wil ik?/Lekker belangrijk’ hebben we bewust ingezet. Als je dan hierdoor een zeer gesloten tienermeisje zover krijgt om over haar gevoelens te praten, dan is dat een mooi compliment.”
Suzan Nijhuis
Yorneo
Wat helpt bij het organiseren van ondersteuning?
- Breng professionals en pleegouders op de hoogte van de mogelijkheden tot ondersteuning en het aanbod in de organisatie, bijvoorbeeld in introducties of trainingen.
- Normaliseer vormen van extra ondersteuning: dus zet ze ook in als problemen nog niet al te groot zijn.
- Benut de kracht van het eigen pleegouderbestand: zij staan vaak open om ervaring te delen en te luisteren.
- Evalueer en monitor op casusniveau en overkoepelend: hoe gaat het, wat kost het, wat levert het op?
- Kijk in de regio/gemeente naar mogelijkheden om extra ondersteuning beschikkingsvrij aan te bieden. Regio Utrecht en Rotterdam Rijnmond hebben hier ervaring mee.